Yapılan araştırmalar, kullanılan elektriğin yaklaşık yüzde yüzde 60’ının, kullanılan suyun yaklaşık yüzde 15’inin binalarda tüketildiğini ve binalardan kaynaklı sera gazı oluşumunun ise yaklaşık yüzde 30 oranında olduğunu ortaya koymuştur. Bu olumsuz durum daha az enerji tüketen ve emisyon yaratan, yeşil binaların ortaya çıkmasındaki en büyük etkendir.
Küresel ısınma ve çevre kirliliğinin hızla artması, doğal kaynakların ve doğal yaşam alanlarının da hızla bozulmasına sebep olmaktadır. Her alanda yaşanmaya başlayan ve gün geçtikçe artan bu bozulmaların önüne geçebilmek için yapı sektöründe, kaynakların doğru kullanılarak çevre dostu binaların yapılması fikri doğmuştur.
Belli standartlar çerçevesinde sertifikalanmakta olan yeşil binalar, yapı sektöründe daha değerli, doğaya saygılı, ekolojik, konforlu ve enerji tüketimini azaltan binalar olarak inşa edilmektedir. Bu tür yapılara yeşil bina özelliğini; yer seçimi, inovatif tasarım, binada kullanılan yapı malzemelerinin özellikleri, yapım aşamasında dikkat edilen çevresel etkinlikler, yapım tekniği, atık malzemelerin yeniden kullanımı konularındaki seçici yaklaşımlar vermektedir. Bu yapılarda en az atık oluşumu planlanmış, oluşan atıkların da yeniden kullanımı ve geri dönüşümüyle değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsam standart donanımların otomasyonundan, binanın kendisi için gereken enerji ve kullanılabilir su kaynağı oluşturması, oluşan atıkların geri dönüşümlü olarak kullanılmasını sağlayabilecek çok geniş bir yelpaze içinde ele alınmaktadır.
Enerji tasarrufunun ve doğal enerji kaynaklarının kullanımının ön planda tutulduğu bu binalarda, ısıtma ve havalandırmada kullanılan enerji, aynı konfor şartlarında yüzde 50 düşürülebilmektedir. Bu binaların yatırım maliyeti standart yolla inşa edilen yapılardan yüzde 10-20 fazla olmasına rağmen, enerji kullanımında sağlanan tasarruf sayesinde çevreci yapılar kısa sürede kendilerini amorti edebilecek özelliklere sahiptir.
Çevreci Yeşil Binaların Özellikleri
Yeşil binaları diğer yapılardan ayıran birçok faktör bulunmakta olup, bu binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma ve elektrik ihtiyaçlarının karşılanması için sürdürülebilir enerji çözümlerinden yararlanılmaktadır. Tasarımlar, doğal ışıktan maksimum fayda sağlanacak şekilde dizayn edilir. Binada ya da bahçesinde suyu az tüketen bitkiler tercih edilir. Bahçe sulamasında evsel atık suların arıtmasıyla elde edilmiş suların yanı sıra, depolanan yağmur suları da kullanılır. Bu durum bile su tasarrufu veya suyun düzenli kullanılması bakımından büyük önem arz etmektedir. Binalarda, tasarruflu ampuller, musluklar, duş başlıkları ve akıllı klozetler, toprak ısısını bina içine taşıyan ısı pompalar kullanılır. Bu binaların inşa edileceği araziler seçilirken bazı özel kriterler de göz önünde bulundurulmaktadır. Tarım arazilerine, tarihi alanlara ve ekolojik dengeyi bozacak bölgelere, çevreci alanlara binalar yapılmaz.
Binaların inşaatı sırasında, daha az yakıt tüketimi için hafriyatı en aza indiren yöntemler kullanılır. Binaların inşasında oluşan hafriyat ve yıkıntı atıkların çevre açısından büyük sorunlar oluşturabileceği, atıkların bertaraf edilmesinde yerel yönetimlerle yaşanabilecek olumsuzlukların da bertaraf etmek için birçok inşaat atığı çeşitli yöntemlerle yeniden değerlendirilerek çevre kirliliğinin en aza indirilmesi için planlamalar yapılır.
Çevreci malzeme seçimi ve yapım tekniğinde de çevreci yaklaşımlar uygulanmaktadır. Tükenme tehlikesi olmayan ve mümkün olduğunca yakın mesafelerdeki kaynaklardan temin edilen malzemeler tercih edilir. Ayrıca bina yapımında kullanılan malzemelerin seçiminde insan sağlığı açısından tehlikeli olmayan doğal malzemelerin seçimi önemlidir. Özellikle toksik gazlar içermeyen boyaların seçilmesi ve halı kullanılmaması, bina içerisindeki hava kalitesinin daha yaşanılabilir durumda olması amaçlanmaktadır.
Yeşil Binaların Faydaları
- Yapım aşamasında doğal çevre tahribatının en aza indirilmesi.
- Temiz teknolojilerin kullanımı ve geliştirilmesine ortam sağlaması.
- Hafriyat ile ortaya çıkan atık malzemenin değerlendirmeye alınması.
- Yeşil çatı uygulaması ile yağmur sularının arındırılması.
- Yağmur sularının kullanımı ile kanalizasyon sisteminin yükünü azaltma.
- Güneş ve rüzgâr enerjisinden yaralanma.
- Kentsel yaşam alanlarına değer katması.
- Doğal ışıktan yaralanma.
- Yeşil katmanların güneş ışınlarını yansıtmaması ile sera etkisini oluşturan yansımaları azaltması.
- Enerji tasarrufu sağlaması.
- Yeşil katmanları ile oksijen üretmesi.
- İzolasyon sistemleri ile ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması.
- Kentsel yaşam alanlarına değer katması.
- Yapının ekonomik değerini artırması.
- Geri dönüştürülebilir atıkların kullanılabilmesi.
- Tasarım aşamasında yeşil bina standartları ile projelendirme, basit ve yenilikçi çözümle ile yapım maliyetlerinin optimize edilmesi.
- Yer altı ısı kaynağının kullanılması (Ground Source Heat Pump System – GSHP).
- Güney cephede tromb duvarı uygulamaları ile kışın ısı ihtiyacının yarısının güneşten sağlanması.
Halkbank Sürdürülebilirlik Uygulamaları, Çevre ve Enerji Yönetimi Bölüm Müdürü