Teknolojinin hızla gelişimi her geçen gün yeni bir kavramı daha hayatımıza kazandırıyor. Dijital ikiz kavramı, yaşayan ya da cansız fiziksel bir varlığın dijital kopyası anlamına geliyor. Gelecekte çeşitli amaçlar için kullanılması planlanan bu teknoloji insanların, hayvanların veya makine gibi fiziksel varlıkların, finans dünyası gibi sistemlerin, şehirler gibi coğrafi yerlerin, mikro ve makro düzeyde cihazların dijital bir kopyasını temsil ediyor.
Dijital temsil, nesnelerin interneti (IoT) cihazının nasıl çalıştığını öğrenebilmemiz için nesnenin yaşam döngüsü boyunca sahip olacağı dinamikleri sağlıyor. Fiziksel model ile sanal model arasındaki bağlantı gerçek zamanlı veri oluşturularak kuruluyor. Yani dijital ikiz teknolojisi, fiziksel dünyanın bir bölümünü kendisiyle senkronize etmeyi amaçlayarak alternatif bir gerçeklik ortamı ya da bir ayna modeli yaratıyor. Şimdi bu siber temsilin çalışma prensibine ve kullanım alanlarından bazılarına kısaca değinelim. Dijital ikiz kavramının, geleceği yorumlarken sunduğu devrimsel imkânlara gelin biraz daha yakından bakalım.
Nasıl çalışır?
Dijital ikizler, kopyaları oldukları fiziksel benzerlerinin zaman içinde geçirdikleri değişimlerle güncellenmek üzere nesnelerin interneti, yapay zekâ ve makine öğrenimiyle entegre edilerek çalışır. Dijital bir ikiz, kopyası olduğu gerçek zamanlı varlığın yaşama veya çalışma koşullarıyla konumunu doğru temsil edebilmek için birden çok kaynaktan sürekli olarak öğrenir ve güncellenir. Bu öğrenme prensibinde dijital ikiz, kendi tarihsel geçmişini kullanabileceği gibi ilgili alanda bilgi sahibi uzmanlardan, diğer benzer makine ve makine filolarından ya da internet aracılığıyla parçası olabileceği daha büyük sistemlerden faydalanır.
Kullanım alanları nelerdir?
Dijital ikizler kavramı ilk kez David Gelernter'ın 1991 tarihli “Mirror Worlds” adlı kitabında öngörülmüştü. Dijital ikiz konsepti, 2002 yılında ise Florida Teknoloji Enstitüsü'nden Michael Grieves tarafından ilk kez üretim alanında uygulanarak halka tanıtıldı. Sağlık sektörü, endüstriyel alanlar, ordu, otomotiv ve havacılık gibi üretim ve hizmet sektörleri ile finans dünyası dijital ikiz kavramının sıklıkla kullanıldığı, yakın gelecekte de kullanılacağı alanlardır.
1. Sağlık
Dijital ikiz kavramı sağlık sektöründe ilk olarak ürün veya ekipmanlara sonuçları önceden gösterecekleri şekilde uygulandı. Bir ölçüm ekipmanının dijital ikiziyle, insan hayatının sağlık, spor ve eğitim açılarından iyileştirilmesi veriye dayalı bir yaklaşım benimseme prensibine dayanıyor. Diğer bir deyişle bu, takip edilen kişinin sağlık ve yaşam tarzı parametrelerine göre sürekli olarak kendini ayarlayabilen ve özellikle hastalar için kişiselleştirilmiş modeller oluşturmayı mümkün kılan bir teknoloji. Bu teknoloji sadece hastanın önceki kayıtlarıyla bir sonuca varmak için değil, bireysel bir hastanın sağlık durumunun ayrıntılı tanımlanmasının ötesinde sağlıklı bir insanın da sanal bir hastaya hangi nedenlerle dönüşebileceğini gösterebilmek için kullanılabiliyor. Dolayısıyla dijital ikizler, bireysel bir hastanın sağlığını tanımlarken bize daha iyi bir “çözünürlük” sunacaklar. Yani daha önce 'sağlıklı' olma durumu, güncel olarak hastalık semptomlarının taşınmamasıyken bu teknolojiden sonra gerçekten sağlıklı olanı tanımlamak için kişi, popülasyonun geri kalanıyla karşılaştırılacak ve yaşam parametreleri gelecekte hangi sağlık sorununu öngörüyorsa bu sonuca göre sağlıklı olarak sınıflandırılacak. Bütün bu faydalı yanlarının yanında sağlık hizmetlerinde dijital ikizin ortaya çıkması bazı dezavantajları da beraberinde getirecek. Teknoloji kullanımının kişinin mali gücüyle ilgili olması dolayısıyla, dijital ikizlerin eşitsizliğe yol açabileceği ortak bir kanı. Aynı şekilde dijital ikizler ile gerçekleşecek sağlık sınıflandırması bir popülasyonda ayrımcılığa yol açabilecek kalıpların belirmesi açısından da düşündürücü.
2. Otomotiv
Dijital ikiz teknolojisinin etkilediği bir başka sektör de otomotiv endüstrisidir. Otomotiv endüstrisindeki dijital ikizler, süreçleri kolaylaştırmak ve üretim maliyetlerini düşürmek için mevcut veriler kullanılarak uygulanmaktadır. Otomotiv endüstrisindeki dijital ikiz teknolojisi için otomotiv mühendislerinin, bir otomobilin sürüş analizinde firmanın test aracıyla birlikte dijital ikiz teknolojisinin kullanılması güncel bir örnek olarak verilebilir. Bunu yaparken seyir halindeki kazaları azaltabilecek fakat daha önce bu denli kısa bir zaman diliminde belirlenmesi mümkün olmayan özellikleri yeni araçlara dâhil etmeyi mümkün kılmaktadır.
3. Üretim sistemleri
Nesnelerin interneti yardımıyla yani makinelerin internet üzerinden birbirleriyle iletişimi sonucunda dijital ikizler, daha az bir maliyetle üretim sistemlerinde kullanılır hâle geldi. Dijital ikizler, üretim sürecinin geçmişini analiz etmek yerine geleceği tahmin ettiklerinden, üreticilere önemli düzeyde iş potansiyeli sunar. Bu sanal temsillerin yarattığı gerçeklik, üreticilerin bu uygulamalara öncelikle yönelmelerine olanak tanır. Diğer yandan ürünler henüz çalışırken ileride doğabilecek bir sorun önceden dijital ikiz ile belirlendiğinde bu tespit, müşteri memnuniyetinde ve sadakatinde artışa yol açacaktır.